Καλή διατροφή μετά τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων σας

Αυτές οι πληροφορίες θα σας βοηθήσουν να προγραμματίσετε τη διατροφή σας μετά από τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων σας. Εξηγείται ο τρόπος για να αποφύγετε τροφιμογενή νοσήματα, πως να λάβετε αρκετές θερμίδες και πρωτεΐνες από τη διατροφή σας και να διαχειριστείτε τις παρενέργειες με τη διατροφή σας.

Ασφάλεια των τροφίμων μετά τη μεταμόσχευση

Τι είναι το τροφιμογενές νόσημα;

Το τροφιμογενές νόσημα (συχνά λέγεται τροφική δηλητηρίαση) είναι ένα νόσημα που προέρχεται από ένα τρόφιμο που τρώτε.

Μερικές φορές, βακτήρια, ιοί ή παράσιτα προσαρτώνται στην τροφή και αυξάνονται. Δεν μπορείτε πάντα να τα δείτε, να τα μυρίσετε ή να τα γευτείτε. Όταν ορισμένα βακτήρια, ιοί ή παράσιτα μολύνουν (εισέρχονται στο) το φαγητό που τρώτε, μπορούν να προκαλέσουν τροφιμογενές νόσημα.

Ποιοι κινδυνεύουν;

Το τροφιμογενές νόσημα μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε, αλλά κάποια άτομα είναι πιο πιθανό να το πάθουν από άλλους. Για παράδειγμα, άτομα που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα από καρκίνο και θεραπεία καρκίνου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να κολλήσουν ένα τροφιμογενές νόσημα.

Ορισμένα άτομα (όπως άτομα που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων) ενδέχεται να χρειαστεί να αναλάβουν επιπλέον βήματα για να αποφύγουν τα τροφιμογενή νοσήματα. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας θα σας πει αν ισχύει για εσάς.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Το τροφιμογενές νόσημα συνήθως εμφανίζεται εντός 1 έως 3 ημερών αφού φάτε το μολυσμένο τρόφιμο. Όμως, μπορεί να συμβεί και εντός 20 λεπτών ή έως 6 εβδομάδες αργότερα. Τα συμπτώματα του τροφιμογενούς νοσήματος περιλαμβάνουν:

• Έμεσμα (εμετός)
• Διάρροια (χαλαρές ή υδαρείς κινήσεις εντέρου (εκκένωση))
• Πόνος στην κοιλιά
• Γριποειδή συμπτώματα (όπως πυρετός πάνω από 38,5 °C (101,3 °F), πονοκέφαλος, σωματικοί πόνοι και ρίγη)

Αν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, επικοινωνήστε με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψής σας αμέσως.

Τι βήματα μπορώ να αναλάβω για να αποτραπεί το τροφιμογενές νόσημα;

Είναι σημαντικό να διαχειριστείτε τα τρόφιμα με ασφάλεια για να μειωθεί ο κίνδυνος να προσβληθείτε από ένα τροφιμογενές νόσημα. Το τροφιμογενές νόσημα μπορεί να είναι σοβαρό ή ακόμα και μοιραίο.

Για να μπορέσετε να διατηρηθείτε ασφαλείς από το τροφιμογενές νόσημα, ακολουθήστε αυτά τα 4 απλά βήματα: καθαρίστε, ξεχωρίστε, μαγειρέψτε και ψύξτε.

Καθαρίστε Καθαρίζετε τα χέρια σας και τις επιφάνειες συχνά.

• Πλένετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι επί 20 τουλάχιστον δευτερόλεπτα:
  • Πριν και μετά τον χειρισμό τροφίμων.
  • Αφού χρησιμοποιήσετε το μπάνιο, αλλάξετε πάνες, πιάσετε σκουπίδια ή ακουμπήσετε κατοικίδια.
• Πλένετε τις επιφάνειες κοπής, τα πιάτα, τα σκεύη (πιρούνια, κουτάλια και μαχαίρια) και πάγκους με ζεστή σαπουνάδα αφού προετοιμάσετε κάθε τρόφιμο.
• Χρησιμοποιείτε γυάλινη ή πλαστική επιφάνεια κοπής αντί για ξύλινη. Το γυαλί και το πλαστικό είναι πιο εύκολο να καθαρίσουν.
• Χρησιμοποιείτε χαρτί κουζίνας για να καθαρίσετε τις επιφάνειες της κουζίνας, εάν μπορείτε. Βακτήρια, ιοί και παράσιτα μπορεί να αναπτυχθούν σε υγρές ή βρώμικες πετσέτες και σφουγγάρια.
  • Εάν χρησιμοποιείτε πετσέτες, πλύνετέ τις συχνά χρησιμοποιώντας ζεστό νερό.
  • Εάν χρησιμοποιείτε σφουγγάρι, στραγγίξτε όλο το νερό μετά από κάθε χρήση. Αντικαθιστάτε τα κάθε 2 εβδομάδες.
• Χρησιμοποιήστε ένα αντιβακτηριακό σπρέι καθαρισμού για τον καθαρισμό των επιφανειών. Ψάξτε να βρείτε προϊόντα τα οποία περιέχουν χλωρίνη ή αμμωνία (όπως Lysol® ή Clorox®).
• Ξεπλύνετε όλα τα προϊόντα (όπως φρούτα και λαχανικά) κάτω από τρεχούμενο νερό. Αυτό περιλαμβάνει και προπλυμένες πράσινες σαλάτες και προϊόντα με φλούδα και πέτσα που δεν τρώγεται (όπως μπανάνες και αβοκάντο). Τρίψτε σφιχτά προϊόντα (όπως πεπόνια, πορτοκάλια και λεμόνια) για να τα καθαρίσετε.
  • Εάν χρησιμοποιείτε βούρτσα για τα προϊόντα, πλύνετέ τη κάθε 2 με 3 μέρες τοποθετώντας την στο πλυντήριο πιάτων ή πλένοντάς τη με καυτή σαπουνάδα.
• Αποφύγετε προϊόντα που έχουν σημάδια ή είναι ζουληγμένα.
• Καθαρίζετε τα καπάκια των κονσέρβων πριν τα ανοίξετε.

Ξεχωρίζετε Ξεχωρίζετε τα ωμά κρέατα από άλλα τρόφιμα.

• Τοποθετείτε τα ωμά κρέατα, πουλερικά και θαλασσινά σε ξεχωριστές σακούλες στο καρότσι σας και στις σακούλες του παντοπωλείου σας. Έτσι θα σταματήσει τυχόν υγρά που τρέχουν και δεν θα ακουμπήσουν άλλα τρόφιμα.
• Στο ψυγείο σας, μην αποθηκεύετε ωμά κρέατα, πουλερικά ή θαλασσινά πάνω από προϊόντα και άλλα τρόφιμα που δεν μαγειρεύετε πριν τα καταναλώσετε.
• Χρησιμοποιήστε έναν δίσκο κοπής για προϊόντα και έναν διαφορετικό για ωμά κρέατα, πουλερικά και θαλασσινά.
• Μην τοποθετείτε ποτέ μαγειρεμένα τρόφιμα σε πιάτο που είχε πριν ωμό κρέας, πουλερικά, θαλασσινά ή αβγά, εκτός και αν το πιάτο έχει πλυθεί σε καυτή σαπουνάδα.
• Μην ξαναχρησιμοποιείτε μαρινάδες που έχουν χρησιμοποιηθεί σε ωμά κρέατα, πουλερικά ή θαλασσινά εκτός κι αν τις ζεστάνετε πρώτα μέχρι να βράσουν.

Μαγειρέψτε Μαγειρέψτε στη σωστή θερμοκρασία.

• Χρησιμοποιήστε ένα θερμόμετρο τροφίμων για να ελέγξετε την εσωτερική θερμοκρασία των κρεάτων, πουλερικών, θαλασσινών και αβγών όταν τα μαγειρεύετε. Αυτά τα τρόφιμα πρέπει να μαγειρεύονται σε ορισμένη θερμοκρασία για να καταστρέφονται τυχόν βλαβερά βακτήρια. Πρόκειται για την ασφαλή ελάχιστη εσωτερική θερμοκρασία.
• Το χρώμα και η υφή μπορεί να σας βοηθήσουν να ξέρετε όταν μαγειρεύονται, αλλά δεν είναι αξιόπιστοι τρόποι για να δείτε εάν το τρόφιμο έχει μαγειρευτεί επαρκώς ώστε να είναι ασφαλές. Ο καλύτερος τρόπος είναι να χρησιμοποιείτε θερμόμετρο τροφίμων.
• Μαγειρέψτε αβγά μέχρις ότου ο κρόκος και το ασπράδι να έχουν στερεοποιηθεί Χρησιμοποιείτε μόνον συνταγές στην οποίες τα αβγά μαγειρεύονται ή θερμαίνονται καλά.
• Όταν μαγειρεύετε σε φούρνο μικροκυμάτων, καλύπτετε, ανακατεύετε και γυρίζετε το φαγητό για να βεβαιωθείτε ότι έχει μαγειρευτεί ομοιόμορφα. Εάν ο φούρνος μικροκυμάτων δεν έχει περιστρεφόμενο δίσκο, περιστρέψτε το πιάτο με το χέρι μία ή δύο φορές όταν μαγειρεύετε. Πάντα να περιμένετε περίπου 10 λεπτά αφού γίνει το φαγητό πριν ελέγξετε την εσωτερική θερμοκρασία του φαγητού με θερμόμετρο τροφίμων. Έτσι θα μπορέσει να τελειώσει το μαγείιρεμα του τροφίμου.
• Κατά το ζέσταμα σε σάλτσες, σούπες ή ζωμούς, ζεστάνετέ τα μέχρι σημείο βρασμού.
• Τρώτε τα ξαναζεσταμένα υπολείμματα εντός 1 ώρας.
• Μην ξαναζεσταίνετε υπολείμματα περισσότερες από μία φορές. Εάν δεν τελειώσετε το φαγητό που έχετε ξαναζεστάνει, πετάξτε το. Μην το βάζετε ξανά στο ψυγείο.

Κρυώστε Κρυώστε τρόφιμα εγκαίρως.

• Βεβαιωθείτε ότι η θερμοκρασία του ψυγείου είναι 4 °C (40 °F) ή μικρότερη και η θερμοκρασία της κατάψυξης είναι στους -18°C (0 °F) ή μικρότερη.
• Ψύξτε ή καταψύξτε κρέατα, πουλερικά, αβγά, θαλασσινά και άλλα αναλώσιμα (τρόφιμα που μπορεί να χαλάσουν) εντός 1 ώρας από το μαγείρεμα ή την αγορά τους.
• Όταν έχει ζέστη έξω, χρησιμοποιείτε μονωμένη σακούλα ή ψύκτη με πάγο ή παγοκύστες για να φέρετε τα αναλώσιμα στο σπίτι μετά τις αγορές.
• Ποτέ μην αποψύχετε τρόφιμα σε θερμοκρασία δωματίου (όπως επάνω στον πάγκο). Αποψύξτε τα τρόφιμα μέσα στο ψυγείο, σε κρύο νερό ή στα μικροκύματα. Εάν χρησιμοποιείτε κρύο νερό ή μικροκύματα, μαγειρέψτε το τρόφιμο αμέσως μόλις αποψυχθεί.
• Όταν μαρινάρετε τρόφιμα, πάντα να τα μαρινάρετε μέσα στο ψυγείο.
• Χωρίζετε μεγάλες ποσότητες από υπολείματα σε ρηχά δοχεία πριν τα ψύξετε. Έτσι ψύχονται πιο γρήγορα.
• Τρώτε τα υπολείμματα εντός 2 ημερών.

Υπάρχουν τρόφιμα που θα πρέπει να αποφεύγω;

Ορισμένα τρόφιμα είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν τροφιμογενές νόσημα σε σχέση με άλλα. Είναι καλύτερα να αποφεύγετε αυτά τα τρόφιμα. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται:

• Ωμά ή ανεπαρκώς μαγειρεμένα κρέατα, πουλερικά, θαλασσινά (συμπεριλαμβανομένου και του σούσι), αβγά και υποκατάστατα κρέατος (όπως τέμπε και τόφου)
• Μη παστεριωμένο ή ωμό γάλα, τυρί, άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα και μέλι
• Μη πλυμένα φρέσκα φρούτα και λαχανικά
• Ωμοί ή μη μαγειρεμένοι βλαστοί (όπως αλφάλφα και φύτρες φασολιού)
• Κρύα ή μη μαγειρεμένα αλλαντικά (κρύα κρέατα) και χοτ ντογκ

Ορισμένα άλλα τρόφιμα δεν είναι εξίσου επικίνδυνα με τα παραπάνω αλλά εξακολουθούν να ενέχουν κίνδυνο να προκαλέσουν τροφιμογενές νόσημα. Παρατίθενται παραδείγματα στον παρακάτω πίνακα. Μπορείτε να αποφασίσετε εάν θέλετε να φάτε ή να αποφύγετε αυτά τα τρόφιμα. Ο κλινικός διαιτολόγος σας μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε. Ενδέχεται να θελήσετε να είστε πιο προσεκτικοί κατά τη διάρκεια των πρώτων 3 μηνών μετά τη μεταμόσχευσή σας.

Πώς μπορώ να ψωνίζω με ασφάλεια;

• Να ελέγχετε τις συσκευασίες για την ημερομηνία λήξης. Αγοράζετε και καταναλώνετε τροφές πριν από αυτή την ημερομηνία.
• Μην αγοράζετε τροφές σε κονσέρβες, βάζα ή κουτιά με οδοντώσεις, που είναι φουσκωμένα ή με σπασμένο σφράγισμα.
• Μην αγοράζετε τρόφιμα από χύμα δοχεία ή κάδους από καταστήματα self-service.
• Παίρνετε κρύα και κατεψυγμένα τρόφιμα (όπως γάλα και κατεψυγμένα λαχανικά) στο τέλος της αγοράς σας. Έτσι περιορίζεται ο χρόνος που μένουν έξω από το ψυγείο ή την κατάψυξη.
• Αν είναι ανάγκη να κάνετε μια στάση μετά απο τα ψώνια σας στο παντοπωλείο, τοποθετήστε τα ευαλλοίωτα τρόφιμα σε μία μονωμένη σακούλα ή ψύκτη με πάγο ή παγωμένη συσκευασία από γέλη.
• Τοποθετήστε τα αβγά και το γάλα σε ένα ράφι μέσα στο ψυγείο. Μην τα αποθηκεύετε στην πόρτα του ψυγείου. Το εσωτερικό του ψυγείου παραμένει πιο ψυχρό από την περιοχή της πόρτας.
• Εάν χρησιμοποιείτε υπηρεσία παράδοσης τροφίμων, βεβαιωθείτε ότι όλα τα προϊόντα ψυγείου και κατάψυξης είναι σε ασφαλή θερμοκρασία όταν παραδίδονται. Τοποθετήστε αυτά τα τρόφιμα στο ψυγείο ή τον καταψύκτη αμέσως.

Μπορώ να τρώω σε εστιατόρια;

Οι περισσότεροι θα πρέπει να αποφεύγουν να τρώνε σε εστιατόρια για περίπου 3 μήνες μετά από την μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων. Μιλήστε με την ιατρική σας ομάδα για το τι είναι ασφαλές να τρώτε στα εστιατόρια.

Όταν η ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας πει ότι μπορείτε να αρχίσετε να τρώτε σε εστιατόρια, ακολουθείτε τις παρακάτω οδηγίες για να μειωθεί ο κίνδυνος να προσβληθείτε από τροφιμογενές νόσημα.

• Διαλέξτε το εστιατόριο προσεκτικά. Μπορείτε να δείτε την πρόσφατη βαθμολογία επιθεώρησης υγείας ενός εστιατορίου, μεταβαίνοντας στον τοπικό ιστότοπο του Υπουργείου Υγείας (DOH).
• Παραγγείλετε φαγητό που είναι σωστά μαγειρεμένο. Επιστρέψτε κρέας, πουλερικά, ψάρια ή αβγά που είναι μισοψημένα. Φαγητό που αχνίζει είναι πάντα πιο ασφαλές από ό,τι σε θερμοκρασία δωματίου και κρύα φαγητά (όπως σάντουιτς και σαλάτες).
• Ψύξτε τυχόν υπολείμματα εντός 2 ωρών από τη στιγμή που τρώτε έξω. Ξαναζεστάνετέ τα μέχρι να αχνίζουν (165 °F) και καταναλώστε τα εντός 2 ημερών.
• Αποφύγετε τρόφιμα που περιέχουν ωμά, μη παστεριωμένα αβγά (όπως ντρέσινγκ για σαλάτα του καίσαρα, φρέσκια μαγιονέζα ή αγιολί και σος ολαντέζ).

Ορισμένα φαγητά εστιατορίων είναι πιο επικίνδυνα σε σχέση με άλλα. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Τροφές από μπουφέ και μπαρ με σαλάτες.
• Τρόφιμα που δεν μαγειρεύονται κατά παραγγελία (όπως φαστ φουντ και άλλα τρόφιμα που αποθηκεύονται κάτω από λαμπτήρες θερμότητας).
• Δοχεία που χρησιμοποιούνται από πολλά άτομα (όπως καρυκεύματα και γάλα σε καφετέρια).
• Τυχόν τρόφιμα που χειρίζονται εργαζόμενοι χωρίς γάντια ή σκεύη.

Φαγητό σε πακέτο, φαγητό με ντελίβερι και φαγητό από καντίνες μπορεί να είναι επίσης πιο επικίνδυνο επειδή το φαγητό δεν μπορεί να διατηρηθεί αρκετά ζεστό ή κρύο κατά τη μεταφορά.

Μπορώ να πάρω συμπληρώματα διατροφής;

Μην λαμβάνετε συμπληρώματα, προβιοτικά, ομοιοπαθητικές θεραπείες ή φυτικά προϊόντα (όπως βαλσαμόχορτο ή παραδοσιακά κινέζικα φάρμακα) χωρίς να μιλήσετε πρώτα με την ιατρική ομάδα του Memorial Sloan Kettering (MSK).

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο τρόπος που παρασκευάζονται και αποθηκεύονται αυτά τα προϊόντα δεν ρυθμίζεται. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία, όπως μόλυνση ή τροφιμογενές νόσημα. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί επίσης να εμποδίζουν ορισμένα φάρμακα από το να έχουν όσο καλά αποτελέσματα θα έπρεπε.

Είναι ασφαλές να πίνω νερό;

Το νερό βρύσης στις περισσότερες υψηλά κατοικημένες περιοχές (συμπεριλαμβανομένης της Πόλης της Νέας Υόρκης) είναι ασφαλές. Εάν δεν είστε βέβαιοι για το κατά πόσον το νερό της βρύσης είναι ασφαλές, ελέγξτε το στην τοπική σας υγειονομική υπηρεσία.

Αν χρησιμοποιείτε νερό το οποίο δεν ελέγχεται τακτικά για βακτήρια, χρησιμοποιείτε εμφυαλωμένο νερό ή βράζετετ το νερό από πηγάδια πριν το πιείτε. Για να το κάνετε αυτό:

• Φέρτε το νερό σε βρασμό επί 15 έως 20 λεπτά.
• Αποθηκεύστε το νερό στο ψυγείο.
• Μην πίνετε νερό που δεν το έχετε χρησιμοποιήσει για διάστημα 48 ωρών (2 ημέρες).
• Μην πίνετε ποτέ νερό από λίμνες, ποτάμια, ρυάκια ή πηγές.

Γενικές διατροφικές οδηγίες

Το σώμα σας χρειάζεται ισορροπία θερμίδων και πρωτεΐνης για να λειτουργεί καλύτερα. Οι συστάσεις σε αυτή την ενότητα θα σας βοηθήσουν να αυξήσετε τις θερμίδες και την πρωτεΐνη στη διατροφή σας.

Αυτές οι προτάσεις μπορεί να διαφέρουν από τις γενικές οδηγίες διατροφής που γνωρίζετε ήδη. Ο κλινικός διαιτολόγος/διατροφολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε ένα πρόγραμμα διατροφής που να λειτουργεί καλύτερα για εσάς.

Συμβουλές για την προσθήκη περισσότερων θερμίδων στη διατροφή σας

• Μην τρώτε τρόφιμα που δεν έχουν χαμηλά λιπαρά ή μειωμένα λιπαρά. Αποφύγετε τρόφιμα και ποτά με ετικέτες που λένε «φτωχό σε λιπαρά», «χωρίς λιπαρά» ή «διαίτης». Για παράδειγμα, χρησιμοποιήστε πλήρες γάλα αντί για αποβουτυρωμένο.
• Καταναλώστε σνακ με αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς ή αποξηραμένους σπόρους. Προσθέστε τα σε ζεστά δημητριακά, παγωτά ή σαλάτες.
• Προσθέστε βούτυρο, μαργαρίνη ή έλαια στις πατάτες, το ρύζι και τα ζυμαρικά. Μπορείτε επίσης να τα προσθέσετε σε μαγειρεμένα λαχανικά, σάντουιτς, τοστ και ζεστά δημητριακά.
• Χρησιμοποιήστε ντρέσινγκ υψηλής θερμιδικής αξίας σε σαλάτες, ψητές πατάτες και ψυγμένα μαγειρεμένα λαχανικά (όπως φασολάκια ή σπαράγγια).
• Προσθέστε ξινόκρεμα, γάλα κατά το ήμισυ πλήρες (half and half) ή πλήρη κρέμα γάλακτος σε πουρέ πατάτας και κέικ και μπισκότα. Μπορείτε, επίσης, να την προσθέσετε σε ζύμη πανκέικ, σος, σάλτσες, σούπες και φαγητά φούρνου.
• Χρησιμοποιήστε μαγιονέζα, κρεμώδες ντρέσινγκ σαλάτας ή σάλτσα αϊόλι (σκορδομαγιονέζα) σε σαλάτες, σάντουιτς και ντιπ λαχανικών.
• Βάλτε ζαχαρούχο συμπυκνωμένο γάλα πάνω στο παγωτό σας ή σε κέικ χωρίς γλάσο. Αναμείξτε το συμπυκνωμένο γάλα με φυστικοβούτυρο για να προσθέσετε περισσότερες θερμίδες και γεύση.
• Πίνετε σπιτικά μιλκσέικ και άλλα ροφήματα υψηλής θερμιδικής αξίας και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες (όπως Carnation® Breakfast Essentials ή Ensure®).

Συμβουλές για την προσθήκη περισσότερης πρωτεΐνης στη διατροφή σας

• Να τρώτε τροφές που είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες όπως κοτόπουλο, ψάρι, χοιρινό, βοδινό, αρνί, αβγά, γάλα, τυρί, φασόλια, και τόφου.
• Προσθέστε γάλα σκόνης σε κρεμώδεις σούπες, πουρέ πατάτας, μιλκσέικ και φαγητά φούρνου.
• Να τρώτε σνακ από τυρί ή βούτυρα ξηρών καρπών (όπως το φυστικοβούτυρο, βούτυρο κάσιους, και βούτυρο αμυγδάλου) με κράκερ, φρούτα ή λαχανικά (όπως μήλα, μπανάνες και σέλερι).
• Ανακατέψτε βούτυρο ξηρών καρπών στα μιλκσέικ σας.
• Προσθέστε αλλαντικά σε σούπες, φαγητά φούρνου, σαλάτες και ομελέτες.
• Προσθέστε φύτρο σιταριού ή αλεσμένους σπόρους λιναριού σε δημητριακά, φαγητά φούρνου, γιαούρτι και αλείμματα κρεάτων.
• Προσθέστε τριμμένο τυρί σε σάλτσες, λαχανικά και σούπες. Μπορείτε επίσης να το προσθέσετε σε ψητές πατάτες ή πουρέ, φαγητά φούρνου και σαλάτες.
• Προσθέστε ρεβίθια, κόκκινα φασόλια, τόφου, βραστά σφιχτά αβγά, ξηρούς καρπούς και αλλαντικά ή ψάρια στις σαλάτες σας.

Διαχείριση συμπτωμάτων και παρενεργειών με τη διατροφή

Πρόωρος Κορεσμός

Το αίσθημα πρόωρου κορεσμού συμβαίνει όταν αισθάνεστε χορτάτοι πιο γρήγορα από συνήθως. Για παράδειγμα, μπορεί να νιώθετε ότι δεν μπορείτε να φάτε άλλο όταν βρίσκεστε μόνο στα μισά του γεύματός σας.

Εάν αισθάνεστε χορτάτοι γρήγορα, δοκιμάστε τα εξής:

• Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα. Για παράδειγμα, να τρώτε 6 μικρά γεύματα αντί για 3 μεγάλα.
• Πίνετε περισσότερα υγρά πριν ή μετά τα γεύματα.
• Επιλέγετε τρόφιμα που έχουν πολλές θερμίδες και πρωτεΐνες όταν ετοιμάζετε γεύματα.
• Κάνετε ελαφριά σωματική δραστηριότητα (όπως το περπάτημα). Έτσι τα τρόφιμα διέρχονται μέσα από το πεπτικό σας σύστημα.

Ναυτία

Η ναυτία (νιώθετε ότι πρόκειται να κάνετε εμετό) μπορεί να προκληθεί από ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και χειρουργική εγχείριση. Μπορεί επίσης να προκληθεί από πόνο, φαρμακευτική αγωγή και λοίμωξη.

Αν οι οσμές (μυρωδιές) των τροφών σάς δημιουργούν ναυτία:

• Δοκιμάστε κρύα φαγητά (όπως σάντουιτς ή σαλάτα). Τα κρύα τρόφιμα δεν μυρίζουν εξίσου έντονα όσο τα ζεσττά τρόφιμα.
• Απομακρυνθείτε από την περιοχή όσο μαγειρεύονται ζεστές τροφές, αν μπορείτε.
• Ζητήστε από κάποιον να σας βάλει το φαγητό στο πιάτο.
• Αφήστε το φαγητό να κρυώσει για λίγα λεπτά πριν φάτε.
• Αποφύγετε μέρη με έντονες οσμές.

Οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να σας βοηθήσουν επίσης να αποφύγετε τη ναυτία:

• Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα. Αυτό μπορεί να σας εμποδίσει να νιώθετε υπερβολικά χορτάτοι και να σας βοηθήσει να τρώτε περισσότερη τροφή στη διάρκεια της μέρας.
• Να πίνετε τα περισσότερα υγρά ανάμεσα στα γεύματά σας και όχι με αυτά. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε να νιώθετε υπερβολικά χορτάτοι πολύ γρήγορα ή να νιώθετε τυμπανισμό.
• Τρώτε αργά και μασάτε την τροφή σας καλά. Αποφεύγετε μέτριες ή έντονες σωματικές δραστηριότητες αμέσως μετά από τα γεύματα.
• Να τρώτε τα γεύματά σας σε ευχάριστο περιβάλλον. Επιλέξτε ένα χαλαρωτικό μέρος με άνετη θερμοκρασία. Να φοράτε φαρδιά ρούχα για να νιώθετε άνετα.
• Να τρώτε με φίλους ή την οικογένειά σας. Αυτό μπορεί να βοηθήσει να σας αποσπάσει την προσοχή από τη ναυτία.
• Αποφύγετε τροφές που είναι:
  • Πλούσιες σε λιπαρά όπως λιπαρά κρέατα, τηγανητές τροφές (όπως αβγά και τηγανητές πατάτες) και σούπες με κρέμα γάλακτος
  • Πολύ πικάντικες, όπως τροφές που παρασκευάζονται με δυνατά καρυκεύματα
  • Πολύ γλυκιές

Διάρροια

Η διάρροια είναι συχνά, χαλαρά, υδαρή κόπρανα. Κάνει την τροφή να κινείται γρήγορα μέσω των εντέρων σας.

• Να πίνετε τουλάχιστον 8 έως 10 ποτήρια υγρών (από 227 γραμμάρια έκαστο) ημερησίως. Αυτό θα βοηθήσει να αντικαταστήσετε το νερό και τα θρεπτικά συστατικά που χάνετε όταν έχετε διάρροια.
• Αποφεύγετε τρόφιμα που είναι πολύ ζεστά, πολύ κρύα, υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή πικάντικα. Είναι βαριά για το πεπτικό σας σύστημα και μπορεί να επιδεινώσουν τη διάρροια σας.
• Αποφύγετε ωμά φρούτα και λαχανικά, ξηρούς καρπούς και σπόρους και λαχανικά που μπορεί να προκαλέσουν αέρια (όπως μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, φασόλια και κρεμμύδια).
• Επιλέξτε φρούτα και λαχανικά που είναι καλοψημένα, ξεφλουδισμένα και σε πολτοποιημένη μορφή ή συσκευασμένα.

Δυσκοιλιότητα

Δυσκοιλιότητα είναι να έχετε λιγότερες κινήσεις εντέρου από ό,τι συνήθως. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλείται από πολλά πράγματα, τη διατροφή σας, το επίπεδο δραστηριότητας και τον τρόπο ζωής σας. Ορισμένα φάρμακα χημειοθεραπείας και ορισμένα παυσίπονα μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.

Εάν έχετε δυσκοιλιότητα, δοκιμάστε να τρώτε περισσότερες τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Προσθέστε φυτικές ίνες στη διατροφή σας, ένα είδος τροφίμου κάθε φορά. Παραδείγματα τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες περιλαμβάνουν:

• Φρούτα
• Λαχανικά
• Καρποί ολικής άλεσης (όπως δημητριακά, ζυμαρικά, μάφιν, ψωμί ολικής άλεσης και καστανό ρύζι)
• Ξηροί καρποί και σπόροι

Φροντίστε να πίνετε αρκετά υγρά για την πρόληψη αερίων και φουσκώματος. Προσπαθήστε να πίνετε τουλάχιστον 8 έως 10 ποτήρια υγρών (από 227 γραμμάρια έκαστο) ημερησίως. Αυτό θα βοηθήσει να διατηρηθούν οι κινήσεις εντέρου σας μαλακές.

Ξηροστομία ή πόνος στο στόμα

Όταν πάσχετε από ξηροστομία ή πόνο στο στόμα, μπορεί να είναι δύσκολο ή επώδυνο να τρώτε. Μερικές τροφές μπορεί να είναι σκληρές στο μάσημα και στην κατάποση. Ο τρόπος που τρώμε μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά.

• Μαγειρέψτε τις τροφές σας μέχρι να είναι μαλακές και τρυφερές. Χρησιμοποιήστε μπλέντερ για να πολτοποιείτε τις τροφές. Ζητήστε ένα αντίτυπο της πηγής Eating Guide for Puréed Food and Mechanical Soft Food Diets για περισσότερες συμβουλές.
• Κόψτε τις τροφές σας σε μικρά κομμάτια που είναι εύκολο να μασήσετε.
• Ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό συχνά.
• Πίνετε υγρά με τα γεύμα σας. Πίνετε μικρές γουλιές ανάμεσα στις μπουκιές.
• Χρησιμοποιείτε καλαμάκι όταν πίνετε. Αυτό θα εμποδίσει τα υγρά να αγγίζουν τις πληγές στο στόμα σας.
• Εάν έχετε ξηροστομία, δοκιμάστε μέντες ή τσίχλες χωρίς ζάχαρη. Αυτό θα σας βοηθήσει να παράγετε περισσότερο σάλιο.

Αλλαγές στη γεύση

Η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και ορισμένα φάρμακα μπορεί να αλλάξουν την αίσθηση της γεύσης σας. Οι αλλαγές στη γεύση είναι διαφορετικές από άτομο σε άτομο.

Εάν το φαγητό φαίνεται άγευστο, χρησιμοποιείτε περισσότερα μπαχαρικά και καρυκεύματα (εκτός κι αν προκαλούν δυσφορία). Για παράδειγμα:

• Προσθέστε σάλτσες και καρυκεύματα (όπως σάλτσα σόγιας ή κέτσαπ) στο φαγητό σας.
• Μαρινάρετε το κρέας σας ή υποκατάστατα κρέατος σε ντρέσινγκ για σαλάτες, χυμούς φρούτων ή άλλες σάλτσες.
• Χρησιμοποιήστε κρεμμύδι και σκόρδο για να δώσετε γεύση στα λαχανικά ή στο κρέας σας.
• Προσθέστε βότανα (όπως δεντρολίβανο, βασιλικό, ρίγανη, δυόσμο) στο φαγητό σας.

Αν υπάρχει πικρή ή μεταλλική γεύση στο στόμα σας:

• Ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό πριν από τα γεύματα.
• Τηρείτε καλή στοματική υγιεινή (διατηρείτε το στόμα σας καθαρό):
  • Βουρτσίζοντας τα δόντια σας (εάν ο ιατρός σας πει ότι είναι εντάξει)
  • Βουρτσίζοντας τη γλώσσα σας
  • Πίνοντας περισσότερα υγρά για να μείνετε ενυδατωμένοι
• Αν τα κρέατα έχουν πικρή γεύση, δοκιμάστε να τα μαρινάρετε σε σάλτσες ή χυμούς φρούτων ή να στύψετε χυμό λεμονιού και να το περιχύσετε πάνω τους, εάν πονά το στόμα σας
• Λάβετε μρικές από τις πρωτεΐνες σας από υποκατάστατα κρέατος (όπως γαλακτοκομικά προϊόντα και φασόλια).
• Χρησιμοποιείτε πλαστικά σκεύη για να μειωθεί η μεταλλική γεύση.
• Δοκιμάστε μέντες ή τσίχλες χωρίς ζάχαρη.

Κόπωση

Η κόπωση είναι ότι νιώθετε πιο κουρασμένος ή ασθενής από ό,τι συνήθως. Είναι η πιο συχνή παρενέργεια του καρκίνου και των θεραπευτικών αγωγών του καρκίνου. Η κόπωση μπορεί να σας εμποδίσει στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, όπως:

• Ανορεξία
• Κατάθλιψη
• Ναυτία και εμετός
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα

Η διαχείριση αυτών των πραγμάτων μπορεί να σας δώσει περισσότερη ενέργεια και να σας βοηθήσει να νιώθετε μικρότερη κόπωση. Μπορεί επίσης να αυξήσει την αίσθηση της ευεξίας σας. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας μπορεί να σας βοηθήσει.

Η εξοικονόμηση της ενέργειας σας μπορεί και να σας βοηθήσει να νιώθετε μικρότερη κόπωση. Μπορείτε να το κάνετε αυτό με τα παρακάτω:

• Να ζητάτε από την οικογένεια και τους φίλους σας να σας βοηθήσουν στα ψώνια και να φτιάξουν τα γεύματά σας.
• Η αγορά έτοιμων γευμάτων ή πακέτων, όταν δεν έχετε μεγάλη ενέργεια.
• Να κρατάτε σε κοντινή απόσταση διάφορα συστατικά και σκεύη που χρησιμοποιείτε συχνά.
• Να κάθεστε αντί να στέκεστε όρθιος όταν μαγειρεύετε.
• Να τρώτε μικρά και συχνά γεύματα ή σνακ υψηλής θερμιδικής αξίας. Μπορεί να βοηθήσει το σώμα σας να χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για να χωνέψει την τροφή σας.

Συχνά, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ενέργειας. Μπορεί επίσης να σας διευκολύνει να κάνετε τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητές σας, να αυξήσετε την όρεξή σας και να σας βοηθήσει να έχετε καλύτερη διάθεση. Μιλήστε με τον ιατρό σας για να κάνετε ελαφριά έως μέτρια δραστηριότητα, όπως περπάτημα ή κηπουρική.

Αν ζείτε μόνος και δεν μπορείτε να πάτε για ψώνια ή να ετοιμάσετε γεύματα, μπορεί να δικαιούστε προγράμματα διατροφής, όπως God’s Love We Deliver ή Meals on Wheels. Μπορεί να υπάρχουν προϋποθέσεις ηλικίας και εισοδήματος για ορισμένα προγράμματα. Ο κοινωνικός σας λειτουργός μπορεί να σας δώσει περισσότερες πληροφορίες.